Tạm thời bỏ qua các yếu tố liên quan đến tình cảm, đứng trước một vụ việc các quan hệ pháp lý cần phải được đưa ra để phân tích. Quyền sở hữu trí tuệ là quyền dân sự của cá nhân, tổ chức đối với tài sản trí tuệ do mình sáng tạo/đầu tư sáng tạo nên. Nếu một chủ thể sở hữu một tài sản trí tuệ thì họ có toàn quyền quyết định số phận của tài sản đó, họ có thể bán, tặng, cho, cho phép người khác sử dụng có thu phí hoặc không, … Giả sử rằng bản bút tích viết tay của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn mà ca sỹ Khánh Ly công bố là thật, trước khi xem xét vấn đề liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ phải thừa nhận rằng đây là một giao dịch dân sự và muốn xác định giá trị pháp lý của nó phải xác định điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự và luật được áp dụng tại thời điểm phát sinh giao dịch.
Nguồn ảnh: www.vietnamnet.vn
Giao dịch dân sự giữa nhạc sỹ Trịnh Công Sơn và Khánh Ly xác lập vào năm 2000, thời điểm mà Bộ luật Dân sự năm 1995 vẫn đang còn hiệu lực. Điều 131 Bộ luật Dân sự 1995 quy định điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự là: 1) Người tham giao giao dịch dân sự có năng lực hành vi dân sự; 2) Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không trái pháp luật và đạo đức xã hội; 3) Người tham gia giao dịch hoàn toàn tự nguyện; 4) Hình thức giao dịch phù hợp với quy định pháp luật.
Về lý luận pháp luật dân sự nói chung, một giao dịch dân sự chỉ bị vô hiệu toàn bộ khi và chỉ khi vi phạm ít nhất một trong 4 điều kiện trên (Điều 136 Bộ luật Dân sự 1995), trong trường hợp một hoặc một vài điều khoản khác không phù hợp quy định pháp luật thì chỉ có điều khoản đó vô hiệu, các điều khoản còn khác vẫn có hiệu lực pháp luât. Xin cung cấp thêm một điều khoản theo quy đnh của Bộ luật Dân sự năm 1995 về hình thức giao dịch dân sự trong trường hợp sử dụng tác phẩm “Hợp đồng sử dụng tác phẩm phải được lập thành văn bản, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác” (Hợp đồng là một dạng giao dịch dân sự). Như vậy, xét riêng về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự giữa nhạc sỹ Trnh Công Sơn và ca sỹ Khánh Ly, chắc chúng ta (nếu có sự quan tâm) cũng có kết luận của riêng mình.
Ảnh Khánh Ly viếng mộ Trịnh Công Sơn. Ảnh:CAO TRUNG HIẾU
Xin phép được lạm bàn thêm, bản dịch tiếng Anh bản bút tích viết tay của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn mặc dù bản dịch này đã được công chứng không có giá trị trong việc phân tích các yếu tố pháp lý của vụ việc này.
Hậu quả pháp lý trong vấn đề giải quyết xung đột khi thựcthi pháp luật là vấn đề thường không được mong muốn, nhưng các xung đột cần thiết phải có bởi phải có sự xung đột mới có sự phát triển, phải có sự xung đột thì hệ thống pháp luật sau đó mới được hoàn thiện do quan hệ pháp luật luôn luôn đi sau các quan hệ xã hội. Sự xung đột cũng cần thiết để nâng cao ý thức cho các chủ thể để họ sử dụng các công cụ pháp lý ngăn ngừa rủi ro và những bất đồng có thể phát sinh trong tương lai chứ không chỉ là công cụ để giải quyết tranh chấp phát sinh như hiện nay.
© Tam Tran – IP Attorney
