“Hotel California” là ca khúc nhạc rock nổi tiếng nhất đưa Eagles vào huyền thoại những năm 1970. Hơn 40 năm sau, Eagles và Hotel California lại nổi sóng, và lần này không phải là lý do liên quan đến nghệ thuật.
Ngày 1/5/2017, Công ty Eagles, Ltd. đã nộp đơn kiện Công ty Hotel California Baja ra Tòa án Mỹ với cáo buộc xâm phạm nhãn hiệu “Hotel California” mà Công ty Eagles đã sử dụng trong hơn 30 năm trở lại đây.
Theo thông tin từ Công ty Eagles, Hotel California Baja (Baja) – Công ty mang quốc tịch Mỹ, sở hữu khách sạn có tên Hotel California tại Mexico, khách sạn này đã sử dụng tên Hotel California từ năm 1950 tuy nhiên việc sử dụng này không liên tục, khách sạn cũng trải qua nhiều đời chủ với nhiều tên gọi khác nhau. Chỉ đến năm 2001, Baja mới tiếp tục dùng tên Hotel California, Công ty Eagles cho rằng đây là hành vi lợi dụng sự nổi tiếng của bài hát và của chính Eagles để trục lợi. Để chứng minh, Công ty Eagles đưa ra bằng chứng cho thấy khách du lịch Mỹ đã nhầm tưởng khách sạn mang tên Hotel California ở Mexico là nguồn cảm hứng sáng tác bài hát cùng tên. Các du khách thậm chí còn nghĩ rằng khách sạn này thuộc sở hữu của các thành viên ban nhạc.
Khách sạn Hotel California tại Mexico. Ảnh:Los Cabos
Trên website chính thức của mình, Baja luôn khẳng định Eagles không có bất kỳ sự liên quan nào tới khách sạn. Tuy nhiên, Baja lại mô tả khách sạn với nhiều đặc điểm giống như khách sạn trong bài hát của Eagles, và tại khách sạn Baija luôn cho bật các bài hát của nhóm Eagles trong đó có ca khúc Hotel California.
Cuối năm 2015, Baja đã nộp đơn đăng ký nhãn hiệu Hotel California tại Mỹ. Tháng 1/2017, Công ty Eagles cũng nộp đơn đăng ký nhãn hiệu Hotel California và phản đối đơn của Baja dựa trên quyền sử dụng trước. Đến đầu tháng 5/2017, Eagles nộp đơn kiện Baja ra tòa với cáo buộc xâm phạm nhãn hiệu.
Pháp luật Mỹ xác định quyền ưu tiên đối với một nhãn hiệu theo nguyên tắc sử dụng trước (first to use). Theo đó, bất kỳ ai sử dụng nhãn hiệu trước thì người đó là chủ sở hữu nhãn hiệu. Nhãn hiệu Hotel California đã được sử dụng làm tên khách sạn tại Mexico từ năm 1950. Trong khi đó, Eagles mới bắt đầu sử dụng nhãn hiệu này tại Mỹ từ năm 1976. Liệu có thể khẳng định khách sạn tại Mexico đã sử dụng trước nhãn hiệu này, và do đó là chủ sở hữu nhãn hiệu Hotel California?
Thực chất, khách sạn ở Mexico sử dụng nhãn hiệu Hotel California trước ban nhạc Eagles, nhưng là sử dụng tại Mexico. Do đó, Eagles vẫn là người đầu tiên sử dụng nhãn hiệu này trên đất Mỹ. Bởi quyền sở hữu trí tuệ mang tính lãnh thổ, Eagles chỉ có thể bảo vệ nhãn hiệu của mình trên đất Mỹ và không thể ngăn người khác sử dụng nhãn hiệu này quốc gia khác, ví dụ như tại Mexico.
Nhãn hiệu Hotel California in trên các sản phẩm của Eagles. Ảnh:Deviantart
Không đi đường thẳng thì đi đường vòng Eagles đã rất linh hoạt tìm các chứng cứ chứng minh việc cạnh tranh không lành mạnh của Baja. Eagles cáo buộc Baja xâm phạm nhãn hiệu của mình thông qua hành vi sản xuất đồ lưu niệm gắn nhãn hiệu tại Mỹ và bán các sản phẩm này cho người tiêu dùng trên đất Mỹ. Eagles cho rằng, khách hàng Mỹ mua đồ lưu niệm có gắn nhãn hiệu Hotel California của Baja vì nhầm tưởng khách sạn của họ có liên quan tới ban nhạc Eagles. Trong đơn kiện gửi tới Tòa án, Eagles cũng yêu cầu Baja chấm dứt việc sử dụng nhãn hiệu Hotel California, đền bù thiệt hại và trả cho Eagles toàn bộ lợi nhuận kiếm được từ việc bán các sản phẩm gắn nhãn hiệu Hotel California.
Ngày 31/5/2017, chủ sở hữu khách sạn Hotel California đã nộp phản tố tại Tòa án California. Theo đó, Baija cho rằng những cáo buộc Egles đưa ra không có hiệu lực bởi vì nguyên đơn đã ngầm đồng ý việc sử dụng nhãn hiệu được xác nhận của Hotel California. Trong bốn thập kỷ qua, Eagles dường như không thực hiện bất kỳ hành động nào để bảo vệ “Hotel California” như một nhãn hiệu. Đại diện của khách sạn này cũng nói thêm rằng việc sử dụng nhãn hiệu không gây ra sự loãng tính hoặc làm giảm tính độc đáo của nhãn hiệu, không có khả năng gây nhầm lẫn, lừa dối. Vì vậy, phía khách sạn đã phủ nhận “sự cáo buộc vô căn cứ” của Eagles đưa ra đầu tháng 5, yêu cầu Tòa án bác bỏ vụ kiện và yêu cầu bồi thường phí luật sư.
Đối với một bài hát đã trở thành huyền thoại và được đông đảo công chúng biết đến, sẽ tốt hơn nếu chứng minh sự nổi tiếng của nhãn hiệu Hotel California. Theo luật Mỹ, một nhãn hiệu nổi tiếng khi bị xâm phạm có thể bị loãng tính (diluted) và gây thiệt hại rất lớn. Do đó, chủ sở hữu một nhãn hiệu nổi tiếng có nhiều đặc quyền hơn so với chủ sở hữu một nhãn hiệu thông thường.
Theo luật Việt Nam, việc chứng minh mức độ nổi tiếng của một nhãn hiệu càng trở nên hữu ích khi nhãn hiệu đó chưa được đăng ký. Khác với Mỹ, Việt Nam áp dụng nguyên tắc nộp đơn đầu tiên (first to file) cho nhãn hiệu. Bởi vậy, nếu có một tình huống tương tự xảy ra, ban nhạc như Eagles sẽ mất quyền đối với nhãn hiệu do nộp đơn muộn hơn. Đó là chưa kể đến việc, theo quy định của pháp luật Việt Nam, nhãn hiệu Hotel California khó có thể được cấp Văn bằng bởi nhãn hiệu chứa thành phần mang tính mô tả và dấu hiệu chỉ địa danh. Cánh cửa hẹp duy nhất cứu “Eagles” trong tình huống này tại Việt Nam là chứng minh nhãn hiệu nổi tiếng. Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam hiện hành quy định, quyền sở hữu nhãn hiện nổi tiếng được xác lập trên cơ sở sử dụng và không phụ thuộc vào thủ tục đăng ký.
Mặc dù vậy, chứng minh một nhãn hiệu nổi tiếng không phải đơn giản. Luật Sở hữu trí tuệ quy định tám tiêu chí xác định mức độ nổi tiếng của một nhãn hiệu và chưa có quy định về định lượng để xác định các tiêu chí này. Nếu không chứng minh được sự nổi tiếng theo quy định tại Điều 75 Luật Sở hữu trí tuệ, The Eagles gần như nắm chắc phần thua tại Việt Nam. Khá may cho Eagles vì đã “ra đời” và phát sinh tranh chấp ở Mỹ nơi áp dụng nguyên tắc quyền sử dụng trước đối với việc đăng ký nhãn hiệu. Cũng thật may cho chủ sở hữu các nhãn hiệu Việt Nam khi có “bài học Hotel California” để ghi nhớ: phải đăng ký nhãn hiệu càng sớm càng tốt để bảo vệ quyền lợi của mình.
Vụ việc này cũng sẽ sớm đi vào hồi kết khi thẩm phán Gary Klausner đã lên kế hoạch tổ chức một cuộc họp vào ngày 21 tháng 8 tới đây với cả hai bên để đi đến kết luận cuối cùng.
© Bích Ngọc – Phương Thảo
Nguồn: Khoa học & Phát triển
